De stamvaders

Aan het begin van het ras staan enkele honden wiens invloeden heden ten dage nog merkbaar zijn. Enkele belangrijke eigenschappen van die paar honden zijn terug te vinden in de Border Collies van nu.

Een nadeel van de nauwe basis is natuurlijk dat slechte eigenschappen, zoals erfelijke aandoeningen ook in een ras verankerd kunnen zijn. Met name in de beginperiode werd veel geselecteerd op werkvermogen, terwijl er geen enkele controle op gezondheid werd uitgeoefend, behalve dat de honden het werk op de boerderij aan moesten kunnen.

Old Hemp

Deze in 1893 geboren hond heeft model gestaan voor het uiterlijk van de Border Collie. Zijn invloed op het ras heeft hij kunnen uitoefenen doordat hij een sensatie op de trials was. Sinds hij op de leeftijd van een jaar begon met wedstrijden heeft hij nog nooit verloren. Old Hemp had een immens vermogen om de schapen te lezen en elk parcours schijnbaar zonder moeite te volbrengen. De zwijgzame Schotten schijnen hem beschreven te hebben met de woorden 'bluidy marvelous'.

Dat Old Hemp zo'n talent was is eigenlijk zeer verwonderlijk. Zijn vader—Roy—was een aardige hond, maar bezat geen uitzonderlijk talent voor schapendrijven. Zijn moeder—Meg—daarentegen had zo'n intense manier van werken dat ze zichzelf hypnotiseerde in plaats van de schapen. Old Hemp was dus een typisch geval van een hond die alle goede eigenschappen van z'n ouders erfde en hun slechte eigenschappen niet overnam.

In de acht jaren van z'n leven was Old Hemp een zeer gewilde dekreu: hij schijnt meer dan 200 reuen en een onbekend aantal teven te hebben voorgebracht. Een angstwekkend groot aantal nakomelingen, waardoor er op dit moment bijna geen Border Collie bestaat die niet een verre nazaat is van Old Hemp. Een factor die heeft bijgedragen aan het succes van Old Hemp als dekreu is het feit dat hij zijn eigenschappen ook goed vererfde. Vele van z'n nakomelingen werden succesvolle wedstrijdhonden.

Old Kep

In het jaar dat Old Hemp overleed (1901) zag Old Kep het levenslicht. Een van zijn bijdrages aan het ras was zijn vriendelijke karakter. Waren de eerste Borders nogal eens afkerig van vreemdelingen, Old Kep was de vriendelijkheid zelve.

De genen van Old Kep zijn onder andere via Herdman's Tommy (ISDS 16)—een kleinzoon van Old Hemp—in het ras terechtgekomen. Don (ISDS 11)—een zoon van Old Kep— werd geëxporteerd naar Nieuw Zeeland, waar hij een grote bijdrage heeft geleverd aan de Australische Border Collies.

Een andere bijdrage van Old Kep aan het ras was z'n 'eye'. Z'n vermogen om de schapen met z'n blik te dwingen heeft hem 45 eerste plaatsen bij wedstrijden opgeleverd.

J.M. Wilson's Cap

J.M. Wilson was een legendarische handler en fokker. Hij fokte en trainde een groot aantal kampioenshonden: Fly (ISDS 824), die in 1928 National Champion werd; Craig (ISDS 1048), in 1930; Roy (ISDS 1665), in 1934, 1936 en 1937; Glen (ISDS 3940), 1946 en 1948; Mirk (ISDS 4438), International Champion in 1950.

Zijn belangrijkste hond was echter Cap (ISDS 3036, geboren in 1937), die de pech had om tijdens de Tweede Wereldoorlog te leven en daardoor nooit de kans heeft gehad om aan (Inter)National Championships mee te doen. Cap staat ook bekend onder de naam Wartime Cap.

Verder is hij de vader van J.M. Wilson's Mirk, die in 1950 International Champion werd. In hetzelfde jaar werden J.M. Wilson's Moss en Glen respectievelijk tweede en derde. In totaal is Wartime Cap de vader van 188 geregistreerde pups, waaronder maar liefst 112 teven.

Gilchrist's Spot

Vlak na de Tweede Wereldoorlog—in 1947—won Spot I (ISDS 3624) de International. Met z'n prachtige stijl en balans een lust voor het oog. Zijn kleinzoon was J.M. Wilson's Mirk (ISDS 4438). Een kleinzoon daarvan is de beroemde Gilchrist's Spot (ISDS 24981), winnaar van de Scottish National in 1965 en 1966.

Zijn nakomelingen waren bekend om hun prettige karakter, mooie werkstijl en wijde outruns. Vele kampioenen uit de jaren '70 en '80 komen uit lijnen van Spot en Wiston Cap.

Wiston Cap

Uit de lijnen van J.M. Wilson's Cap kwam in 1963 een tri-colour reu ter wereld die de meest gebruikte reu in de geschiedenis van de Border Collie zou worden. Wiston Cap (ISDS 31154) zou in 1965 de International winnen. Tot zijn dood in 1979 heeft hij talloze pups voortgebracht. Een groot aantal van de kampioenen uit de jaren '70 en begin jaren '80 waren kinderen van Wiston Cap.

Doordat Wiston Cap zo'n gewilde reu was is er heden ten dage nauwelijks een BC te vinden die niet van Wiston Cap afstamt. Door deze concentratie van genen zijn er veel recessieve eigenschappen naar voren gekomen. Hieronder een aantal gewilde, zoals de kleurfactoren, maar ook ongewilde, zoals verkeerde karakters en aandoeningen als epilepsie, CEA. Daarnaast heeft Wiston Cap bijgedragen aan het grote aantal Border Collies met pricked ears (staande oren). Opvallend in dit verband is het feit dat alle door hem voortgebrachte kampioenen echte out-crosses waren met honden die niet met z'n voorouders verwant waren.